Deze Week In Atjeh...: 3 november - Gemeenschappen vechten tegen corruptie

Voordat ik inga op werk gerelateerde zaken, wil ik nog in het kort even over mijn weekend schrijven. Zaterdag en zondag hebben we – mijn verloofde en ik – doorgebracht in Gapang, in Pulau Weh (Sabang). Het blijft een heerlijk weekendbestemming; ik schreef eerder al over de groene heuvels, het fijn wit zand en turkoois water (zie mijn weblog van 7 juli). Je hebt er prachtige snorkel- en duiklocaties. We hebben er onze eerst nacht avontuur duik gemaakt, en dat was erg spannend. S’avonds is er een heel andere ploeg aan het werk onderzee. Veel mensen moeten er niet aan denken om in het donker nog het water in te gaan maar eigenlijk is het zeer ontspannend. Het is echt de moeite waard om het eens te proberen. Wij zijn in ieder geval al een goed eind onderweg naar onze bevorderde duik brevetten!

Zoals ik afgelopen week beloofd heb, zal ik nu keren maar de kwestie van corruptie. Laten we beginnen met corruptie te definiëren: in algemene termen is corruptie het onwettelijk gebruik of misbruik van invloed of macht van ambtenaren of mensen in vertrouwensposities, voor oneerlijk, persoonlijk profijt. Volgens de Wereld Bank zijn er verschillende soorten corruptie: “[c]orruption comes under many different guises: bribery, misappropriations of public goods, nepotism (favouring family members for jobs and contracts), influencing the formulation of laws or regulations for private gain are common examples […]”.

Corruptie is een serieus probleem in Indonesië. Het land scoort slechts 2.2 op de Corruptie Perceptie Index (CPI) 2005 van Transparency International, hetgeen een schaal van 0 (zeer corrupt) tot 10 (zeer betrouwbaar) is. Dit plaatst Indonesië op de 140^ste rang uit een totaal van 159. Hierdoor valt het in de categorie landen waarin corruptie als ‘buitensporig’ geclassificeerd wordt. Verschillende analyses wijzen op de financiële crisis in Azië in 1997 als oorzaak van het toenemen van corrupte praktijken. Velen beschuldigen echter Suharto voor het creëren van een klimaat waarin corruptie alle lagen van de economie heeft weten door te dringen. Aldus het Kantoor over Drugs en Criminaliteit van de Verenigde Naties (UNODC): “under his regime a culture of corruption, collusion and nepotism became entrenched in the political and economic life of the country. Any business activity and operation requires the payment of irregular fees and/or commissions to cultivate relationships”. Er zijn echter ook bemoedigende ontwikkelingen. In haar Globale Corruptie Barometer 2005, waarin gepeild wordt of mensen geloven dat corruptie in de komende drie jaar af zal nemen, haalt Transparency International Indonesië aan als het meest optimistische land. En dit is voorspelt op basis van feitelijke afnamen in corruptie in de afgelopen jaren.

Natuurlijk neemt het IRC serieuze maatregelen om het risico van corruptie in haar programma’s zo veel mogelijk te beperken, met name in haar gemeenschapsgedreven interventies. Om te beginnen, staat er in de aanvankelijke overeenkomst en eropvolgende contracten, bepalingen die de gemeenschappen wettelijk binden tegen onwettige of frauduleuze handelingen en het misbruiken van projectmiddelen. Daarnaast, zoals ik in mijn weblog van 22 september schreef, hebben de gemeenschappen de leden van de ontwikkelingsraden (CDBs) veelal gekozen op basis van morele integriteit. Corruptie werd door de gemeenschappen bovendien genoemd als een van de hoofdproblemen waar ze mee kampten en uit wensten te stampen. In dezelfde weblog wees ik tevens op de onbuigzame wervings- en financiële procedures waar de leden van de CDBs zich aan dienen te houden. Ook worden de fondsen uit voorzorg in een aantal termijnen overgemaakt en de laatste tien procent word slechts overgemaakt na afronding van alle projecten. Vervolgens wordt er sterke nadruk gelegd op transparantie en zichtbaarheid. Zo worden er in ieder gemeenschap en bij ieder project bijvoorbeeld publieke informatieborden en projectborden gehangen met projectdetails, budgetten en tijdschema’s. Gemeenschapsleden worden ook aangemoedigd om de implementatie van de projecten actief te monitoren en de CDBs dienen regelmatig over de voortgang te rapporteren. Tot slot heeft onze staf een belangrijke rol gespeeld – dat doen ze trouwens nog steeds – in het sensibiliseren van de gemeenschappen in het toepassen van ‘good practices’. Daarboven houden ze alles nauw in gaten.

Desondanks alle maatregelen hebben zich helaas toch een beperkt aantal kleine schendingen voorgedaan. In één geval heeft een CDB lid projectgeld voor privé doeleinden gebruikt. De gemeenschap heeft dit aan de kaak gesteld en heeft fondsen geworven om het vermiste geld te vervangen. Nu is de boosdoener de hele gemeenschap geld verschuldigd. In een ander geval is traditioneel ceremonieel uitrusting tegen te hoge prijzen en zonder quotaties aangeschaft. De gemeenschap werd achterdochtig en eiste dat alles teruggebracht werd. Nepotisme en het maken van prijsafspraken met aannemers en leveranciers zijn andere praktijken waar we ook voor uit moeten kijken.

Door bewust te zijn van de risico’s, accurate prijsinformatie te verkrijgen en alert te blijven is het mogelijk om het voorkomen van corrupte praktijken drastisch te beperken. Gelukkig oefenen de gemeenschappen een aanzienlijke mate van sociale controle uit op de CDB en onze opmerkzame staf is altijd in het veld. Gevallen zoals die hierboven zijn genoemd worden veelal door de gemeenschappen en/of CDB leden zelf geïdentificeerd en blootgesteld. Ze zijn ook pro-actief in het vinden van oplossingen voor transgressies. In andere gevallen, hebben de leden van de CDB bijvoorbeeld bewust gekozen voor langdurige tenderprocessen waar ze hadden kunnen volstaan met quotaties. Dit hebben ze gedaan omdat ze meenden dat een tender hun toerekenbaarheid ten goede zou komen en het meer vertrouwen zou wekken bij de gemeenschap. Dit zijn zeer positieve ontwikkelingen. Ik vind het daarom belangrijk om over gevoelige kwesties zoals corruptie te kunnen schrijven omdat dit ook een aspect van de werkelijkheid in het veld is. Het is ook goed om hier openlijk met de gemeenschappen over te kunnnen spreken. Men moet dit echter wel in de juiste, breder context blijven zien.

Nog even over iets heel anders… Ik heb een aantal foto’s van Pulau Weh en van een veemarkt toegevoegd aan deze log. We zijn namelijk naar de veemarkt gegaan om informatie te verkrijgen over het aanschaffen van gezonde dieren voor onze veeteelt projecten. Tot slot staat hieronder nog het (bijna complete) recept van de beruchte ‘Jungle Thee’ van de Jungle Inn. Ik had het eigenlijk afgelopen week willen publiceren maar ik was nog druk op zoek naar de namen van een aantal mysterieuze spijzen. Ik heb tevergeefs gevraagd en gezocht naar de namen van alle ingrediënten (minus de honing): er ontbreken er nog drie! Ik heb dus maar een foto van alle ingrediënten gemaakt; als iemand de ontbrekende namen weet... schroom vooral niet!